Буряад драмын театрай шэнэ элшэ хүсэн

Буряад драмын театр 1950-яад онуудһаа эхилжэ, арбан жэлэй нэгэ удаа зүжэгшэдэй халаан бэлдэдэг һайхан заншалтай.
Намжилма Цыденова, Буряад драмын театрай уран зохёолой таһагай мэргэжэлтэн.      
1253

Ленинградай, мүнөө Санкт-Петербургын, Владивостогой түрүү театральна һургуулинуудтай хэлсээ баталжа, хэдэн үе буряад студинууд бэлдэгдэһэн. Тэдэ студинууд һураһан хотонуудайнгаа нэрээр нэршэһэн, тиимэһээ театрай зүжэгшэдэй бүлгэм соо 4 Санкт-Петербургын, 3 Владивостогой, 2 буряад студинууд бии. Мүнөө жэл, 2020 ондо, театрай зүжэгшэдэй бүридэлдэ эгээл түрүүшын Москвагай студи нэмэн оробо. Энэ ехэ шухала удхатай, дэмбэрэл ехэтэй хэрэг бүтэбэ гээшэ, юундэб гэхэдэ, Щукинэй онсо шэнжэтэй һургуулиин шэнэ амин орожо, театраймнай зүжэгшэдэй наадаха, урлаха нөөсэнь ондоо зүжэгшэнэй техникээр, аргаар баяжаба гэхэдэ, алдуу болохогүй. 

Түрүүшын Москвагай студиин мүндэлһэн тухай...

Энэ студиин мүндэлһэн тухай һанан дурсабал, 2014 оной зун хүрэтэр түүхын хуудаһануудые ираха хэрэгтэй. Тэрэ зун Вахтанговай нэрэмжэтэ театр түрүүшынхиеэ Улаан-Үдэдэ зүжэгүүдээ харуулаа һэн. «Ехэ нүүдэл тоглолтонууд» гэһэн гүрэнэй түсэлөөр бүтэһэн үйлэ хэрэг байгаа. Тиихэдэ тус театрай дэргэдэ оршодог Щукинэй нэрэмжэтэ ехэ һургуулиин захирал Евгений Князев Буряад театрай зүжэгүүдээр, зохёохы ажалаарнь һонирхоһон, өөрын тусхай сэгнэлтэ үгэһэн байна. Театрай уран һайханай хүтэлбэрилэгшэ Эржена Жамбалова Евгений Князевтай хэлсээ баталжа, аза талаан ехэтэйгээр энэ холбоонь хүгжэһэн юм. Тодорхойлбол, тэрэ дары целевэй уран найруулагшын һуралсалай нэгэ һууриин бии болоходо, Буряад драмын театр Виктор Жалсановые 2015-2016 онуудай һуралсалай жэлдэ эльгээһэн юм.

Удаань 2016 ондо зүжэгшэдэй целевэй студи нээгдээ һэн. Бүхы Буряадһаа абьяас бэлигтэй үхибүүдые суглуулжа, харалга эмхидхэжэ, эгээл шадамар, дууша, хатарша 8 залуушуул абтагдаһан юм. Тиигэжэ, Бата Шойнжонов Хэжэнгэһээ, Игорь Раднаев Зэдэһээ, Бальжин Арданабазарова Шэнэхээнһээ, Арюна Цыденова, Раиса Бадмаева хоёр Захааминһаа, Владимир Иринцеев Эрхүү можын Оһын аймагһаа, Дахалэ Жамбалов ба Арина Желаева Улаан-Үдэ хотоһоо шэлэн абалгын шата гаража, оюутадай тоодоо ороо һэн.

Театрай эрдэм мэдэсын орьёл өөдэ

Иигэжэ нюдэндөө галтай, сэдьхэлдээ сэсэгтэй залуушуул дүрбэн жэлэй туршада театрай эрдэм мэдэсын орьёл өөдэ эбтэй эетэй дабшан, һуралсал гараба гээшэ.

Борис Щукинэй нэрэмжэтэ театрай дээдэ һургуули хадаа манай гүрэн дотор эрхим һургуулинуудай нэгэн гэжэ тоологдодогынь гайхалгүй. Ехэ алдарта түүхэтэй ба баян намтартай театрай һургуулида мэргэжэл абаха аза талаантай байбашье, эдэ залуушуул өөрын оролдолго, эдэбхи гаргажа, багшанарайнгаа зааһые бэе сэдьхэлдээ шэнгээжэ ябаабди гэжэ тэмдэглэнэ.

Энэ дээдэ һургуулиин һуралсал хадаа өөрын тад онсо шэнжэтэй гэжэ олондо мэдээжэ. Оюутан бүхэн Щукинэй, Вахтанговай һуралсалай арга методикоор хүмүүжүүлэгдэдэг гээшэ. Тэрэнэй удха үндэһыень тобшолон хэлэбэл -  юрын юумэнһээ хатуу руу шэглэхэ, өөрынгөө хараа бодол алдангүй, хүгжэхэ, ургаха гэһэн уряа доро һургадаг газар. Ехэнхи багшанарынь энэл һургуули дүүргэһэн, теэд һургуулиингаа нангин заншалнуудые наряар сахин, оюутадтаа эрдэм мэдэсэеэ дамжуулдаг гээшэ.  

Дээдэ һургуулиингаа оршон соо «Тунгалаг горхон» гэжэ нэршээ һэн

Тус студиин хүтэлбэрилэгшэ, уран һайханай талаар найруулагшань - Росси гүрэнэй соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, доцент Людмила Сергеевна Ворошилова мүн. Москва хотодо һуража байһан буряад оюутадтаа ехэ һанаата болодог, энэрхы эхэ мэтэ урин зулгыгаар хандадаг буянтай багша юм даа.

Дээдэ һургуулиингаа оршон соо буряад студиин оюутад «Тунгалаг горхон» гэжэ нэршэһэн түүхэтэй. Тэрэнь гайхалгүй. Түрэл арадайнгаа дуунуудые, шүлэг үреэлнүүдые һуралсалайнгаа театрай тайзан дээрэһээ хангюурдан дэлгээжэ, олоной сэдьхэлыень хужарлуулжа ябахадань, иимэ сэбэр, хонгёо нэрэ үгөө бэзэ.

Ерээдүйн артистнарнай багшатаяа хамта Росси гүрэн дотор хаа хаанагүй нүүдэл тоглолтонуудаар аяншалжа, буряад арадайнгаа соёл урлалай дээжэтэй  олониие танилсуулһан амжалтатай, тиигээд олон зоной үндэр һайшаал сэгнэлтэнүүдтэ хүртэһэниинь гайхалгүй.

Элдэб хэмжээнэй уран уншалгын мүрысөөнүүдтэ амжалта түгэс хабаададаг байгаа. Нёдондо жэл “Бидэ - ерээдүйн зүжэгшэдбди” гэһэн тоглолтоёо түрэл тоонто нютагуудаараа ябан дэлгээжэ, һүүлдэнь Буряад драмын театрай тайзан дээрэ харуулжа, үргэн Буряад Уласайнгаа харагшадай халуун анхаралыень татажа шадаа һэн. Москва хотын Вахтанговай һургуулиин дүршэл харабабди, Буряад театраймнай бурьялжа байһан ажабайдалдань шэнэ хүсэн, шэнэ амисхал орохонь гэжэ һайн ойлгобобди – гэжэ харагшаднай баяраа мэдүүлнэд һэн.

Үндэһэн хэлэеэ хүгжөөе, үргэе гэһэн уряагаар...

Тэрэнэй хажуугаар эдэ урагшаа һанаатай, сагаан абаритай  залуушуулнай үндэһэн хэлэеэ хүгжөөхэ, үргэхэ гэһэн нангин зорилгонуудтай элдэб түсэл проектнуудтэ, челленджнүүдтэ, флешмобуудта эдэбхитэйгээр хабаададаг. Буряад хэлэнэй хуби заяан тушаа һанаа бодолоо табиһан #эхэхэлэнchallendge гээшэдэ ород дуунуудые оршуулаад, кавернуудые буулгажа  толилоод, интернет дэбисхэр дээрэ олон зоной анхаралда хүртөө һэн. “Хүхэ трактор” гэһэн мультфильмэй буряадшалһан олон хэсэгүүдэй абяа дууень дууряалсажа, бэшэлсэжэ үгэһэн байна. Ямар олон үхибүүд эжы абатая хамта ютуб каналаар энэ хүхюун Хүхэ тракторай түүхэнүүдые харана гээшэб, суг хамта дорюун дуунуудыень дуулалдан, буряад хэлэнэйнгээ оршон руу шэнгэнэб!     

Недондошье Буряад уласай арадай уран бүтээлэй түбэй “Үгы боложо байһан һууринуудай түүхэнүүд” гэһэн түсэлдэ урагшатай хабаадалсаа бэлэй. Байгал шадарай можо нютагуудай хоорондохи оюутадай ба театраар һонирходог бүлгэмүүдэй мүрысөөндэ видеоролигуудые бэлдээ һэн. Мүнөө сагай бэрхэшээлнүүдэй нэгэн болохо хосоржо байһан хүдөө нютагуудай хуби заяан тухай бодолнуудта абтан, баһал нютаг ороноо шэнжэлхы ажал ябуулаа.  

Угталгын баяр ёһололнууд хожом үнгэрхэ

Эдэ щукинцнүүднай онлайн аргаар гүрэнэй шалгалтануудаа барижа, дээдэ һургуулияа амжалтатайгаар түгэсэжэ, орохо театртаа, урлаха ажалдаа урдан орожо, зохёохы намтарайнгаа тон түрүүшын алхамуудаа хэжэ эхилэнхэйнүүд.

Студиин ерэхэ бүхэндэ Буряад драмын театр уласайнгаа арад зоной анхарал татан, халуун угталгын баяр ёһололнуудые, дипломно зүжэгүүдэйнь, тоглолтонуудайнь харалга эмхидхэдэг заншалтай юм. Студиин мастер, багшань ерэлсэжэ, олон арад түмэнэй урда саарһа дансануудыень барюулжа, студиие дүүргэгшэ үхибүүд багшатаяа хамта тоосоогоо баридаг, баяраа хубаалдадаг байгаа. Харин мүнөө жэл бүхы зондо мэдээжэ халдабарита үбшэнэй шалтагаар, энэ баярта үйлэ хэрэгүүд гэдэргээ татагдаба. Иимэ байдал шамарлаха аргагүй, залуу, согтой, дорюун, нюурамгай залуушуул ажалдаа хам ороод, аха нүхэдөөрөө  суг хамта шэнэ зүжэгүүдые  бэлдэжэ байнад. «Хэнзэ ногоон», «Аадар» гэһэн зүжэгүүдэй бүридэлдэ оролсоод, хаба шадалаа үзэхэнь, мэргэжэлээ харуулхань.   

Буряад театрай хэдэн үеын зүжэгшэдэй хани барисаан, дүй дүршэлөө дамжуулдаг уг залгамжалһан алтан утаһан хэзээдэшье таһарангүй байха. Энэ баян дүй дүршэлтэй, намтартай бүлгэм соо түрүүшын Москвагай  студиин зүжэгшэд нэрэ түрэеэ дээрэ үргэн, өөрын онсо һуури бад байса эзэлэн, Буряад оронойнгоо харагшадта өөрын элшэ хүсэеэ бэлэглэн хүдэлэг лэ! Олон амжалта илалтануудаар бүрхөөгдэһэн мүшэтэ харгы үреэн хүсэнэбди!

Читайте также