Министерство культуры Республики Бурятия
БУ СБДЭЗ «БУРЯАДАЙ ГҮРЭНЭЙ Х. НАМСАРАЕВАЙ НЭРЭМЖЭТЭ АКАДЕМИЧЕСКЭ ДРАМЫН ТЕАТР»
Режим работы кассы
с 10:00 до 18:30,
перерыв с 14:30 до 15:00,
без выходных
8 (3012) 222-537
Республика Бурятия
г.Улан-Удэ, ул.Куйбышева, 38
Шэнэ хаһадаа урдаа  табиһан түсэбүүднай номой ёһоор бүтэг лэ даа!
05
октября
Шэнэ хаһадаа урдаа табиһан түсэбүүднай номой ёһоор бүтэг лэ даа!

Буряадай гүрэнэй Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ академическэ драмын театр хадаа октябриин 1-эй үдэр ойн баярта хаһаяа үргэн дэлисэтэйгээр нээбэ. Энэ баяр ёһолол тухай бидэ театрай гүйсэдхэхы захирал Очирова Цыпилма Бадмацыреновнатай хөөрэлдөө эмхидхэбэбди.

- Цыпилма Бадмацыреновна, октябриин нэгэндэ хаһын нээлгэнэй үдэр үнинэй гаргадаһан байгаа, тиимэһээ энэ баярнай Наһатайшуулай Yдэртэй дашарамдаба гээшэ…

- Тиигэбэ, нээлгэнэй ёһолол хадаа манай гүрэн дотор үнгэргэгдэдэг Наһатайшуулай Yдэртэй тудалдажа, театр соомнай дашарамдаһан баярай оршон тогтоһониинь гайхалгүй.  Жэл бүхэн театрай профком бүхы аха захатанаа суглуулжа, хүндэлэн амаршалдаг заншалтайбди. Дулаахан элшэтэй дүхэриг соо халуухан сайгаа аягалжа, үреэлэй дээжые зорюулжа, дуунай һайниие хангюурдажа түшэг болохо ахатанаа халуунаар амаршалаабди, гарай бэлэгүүдые барюулаабди. Тэрэ сайлаанай һүүлээр аха захатамнай театрайнгаа уран һайханай талаар хүтэлбэрилэгшэ Саян Жамбаловтай хамта тайзан дээрэ гаража ойн баярта хаһаяа нээлсээ.  

- Энэ баяр ёһололдоо горитойхоноор бэлдэһэн байнат. Харагшаднай ойн баярай хундагаар угтуулаа, үзэсхэлэн ба сувенирнуудые абаха булан эмхидхэгдэһэн байна. Энээн тухай хөөрэжэ үгыт.

- Ори гансахан энэ дэлхэй дээрэ Буряад драмын театр ха юмди, харагшадайнгаа урда үүдэнүүдээ 90-хиеэ нээжэ байхадаа, маанадай эльгэ зүрхэндэ ехэ хүлгөөтэйшье, баяртайшье байна. Хаhын нээлгэндэ ерэhэн харагшадаа зүжэгшэднай шампанска дүүрэн хундагаар угтажа абаа, хажуудань театрай зурагтай багахан шоколадаар хүндэлөөбди.

Гоё hайхан фойе соомнай "Yхэжэ ядашаhан король" гэhэн зүжэгэй мүндэлhэн тухай үзэсхэлэн дэлгээгдээ. Мэргэдэй Хэрэм гэжэ газарта эмхидхэгдэһэн фотосессиин ба «Форум» гэжэ түбэй дэбисхэр дээрэ үнгэрһэн флешмобай үедэ буулгаһан зурагуудые, видеобуулгабаринуудые харагшаднай хараха аргатай байгаа. Мүн баһа дурасхаал болгон абаха театрай сувенирнуудай булан эмхидхээбди. Буряад театрай логотипоор шэмэглэгдэһэн аяганууд, магнидууд, Алла Цыбиковагай «Гэсэрэй орон» гэһэн зурагай хэһэгүүдээр гоёогдоһон блокнодууд, буряад аялгаар шэмэглэгдэһэн модон нааданхайнууд ба залуу уран зураашадай зурагуудтай футболканууд – эдэ бүгэдые хүн бүхэн худалдан абаха аргатай байгаа. Тэрэнэй хажуугаар «Yхэжэ ядашаhан король» гэһэн зүжэгэй дүрэнүүдтэй, наадаһан зүжэгшэдэй гар табилгатай постернүүд табигдаа. Айлшаднай һайхашааһанаа дурасхаал болгон худалдан абаа.

- Хаһын нээлгэндэ ерэһэн харагшадтаа амар мэндэеэ мэдүүлдэг заншал бии ха юм.  

- Баяр ёhололой үедэ тайзан дээрэ аха захатанмнай гаража, харагшадтаа халуун мэндэеэ дамжуулхадаа, энэ ерэн жэлэй туршада Буряад драмын театр нэгэшье таhалгаряагүй урлажа ябаhан түүхэ тухайгаа хөөрөө.  

– Жэл бүхэн хаһаяа нээжэ байхадаа, досоомнай хүлгөөтэй байдаг, - гэжэ Росси гүрэнэй габьяата зүжэгшэн Олег Бабуев хэлээд, олоор ерэһэн харагшадтаа баяр баясхаланиие хүргөө. – Энэ хаһадаа түрэл театраймнай  урдаа  табиһан түсэбүүдынь номой ёһоор бүтэг лэ даа! – гэжэ үреэгээ.

Росси гүрэнэй арадай зүжэгшэн Михаил Елбонов үгэ абажа хэлэхэдээ: - Ерэн жэлые угтажа байхадаа ехэл баяртай байнабди, зуун жэлэй ойн баяр угтахамнай болтогой! Буряад драмынгаа театрта ерэжэл байгты, хүүгэдээ буряад хэлэндээ, буряад соёл урлал, ёһо заншалдаа дуратайгаар хүмүүжүүлжэл байгты, зургаа хоноод уласхоорондын «Эдир Будамшуу» гэһэн мүрысөөнэй финал болохонь. Тэрэмнай онлайн аргаар дахин бэелүүлэгдэхэ, Монголһоо, Хятадһаа, Хальмаг оронһоо ба буряад арадай ажаһуугаа аймаг нютагуудһаа мэдүүлгэнүүд ороод байна – гэжэ һонинтоёо хубаалдаба.

Росси гүрэнэй габьяата зүжэгшэн Чингис Гуруев түрэл театртаа зорюулһан шүлэгөө уншажа, бултаниие амаршалаа.

- Шэнэ хаһамнай "Үхэжэ ядашаһан король" гэһэн зүжэгөөр нээгдэжэ,  энэ зүжэг гурбан үдэрэй туршада харуулагдаба.

- Энэ шэнэ зүжэгөө харагшадайнгаа һонорто гурбан үдэрэй туршада дэлгээгээбди. Харагшаднай зандаа дулаанаар тодон абаа, зүжэгыемнай халуун альга ташалгаар угтаа, һайшаал һанамжанууд театрай хаягаар орожол байна. Энэ зүжэгнай манай уласай соёлой яаманай грант шүүжэ, гүрэнэй мүнгэнэй аша туһаар бүтэбэ гэжэ онсолон хэлэхэ дуран хүрэнэ, бидэ ехэ баяртай байнабди.  

- Абсурд түхэлэй пьесэ манай театрай тайзан дээрэ түрүүшынхиеэ бэелүүлэгдэбэ гээшэ. Хоёр гурбан зүжэгшэдэй составууд һэлгэжэ наадаа гэжэ мэдэнэбди.

- Тиигээ, уран найруулагша Олег Юмов тус зүжэгэйнгээ жанрыень бурабсурд гэжэ тэмдэглээ. Энэ зүжэг соо оройдоол зургаан персонаж ха юм: Хаан-король Беранже, тэрэнэй хоёр хатанууд Маргарита ба Мария, Эмшэн, зарса Джульетта ба Харуулшан. Хаан-король Беранжегэй дүрые Буряад Уласай арадай зүжэгшэд Баста Цыденов ба Баярто Ендонов хоёр харуулаа. Хаанай түрүүшэ хатанай ролиие Росси гүрэнэй арадай зүжэгшэн Лариса Егорова ба Буряад Уласай арадай зүжэгшэн Надежда Мунконова хоёр гүйсэдхөө. Хаанай залуу хатаниие Людмила Тугутова ба Арюна Цыденова хоёр наадаа. Эмшэнэй роль гурбан зүжэгшэдтэ даалгагдажа, Буряад Уласай арадай зүжэгшэн Болот Динганорбоевай, Чимит Дондоковай ба Алдар Базаровай наадалгаар бэелүүлэгдэбэ гээшэ. Зарса эхэнэр Джульеттын ролиие Буряад Уласай арадай зүжэгшэн Жажан Динганорбоева ба Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн Галина Галсанова хоёр наадаба. Гурбан үдэрэй турша соо эдэ зүжэгшэдэй бүлгэмүүд булта һэлгэжэ тайзан дээрэ гарабад.  

- Энэ зүжэгэй бүхы зүйлнүүдынь олондо һайхашаагдаа, бии болголсоһон бүлгэмэй гэшүүдые нэрлэн хэлыт.

- Уран һайханай шэмэглэлэй талаар Олег Юмов театрай ахалагша зураашан Натали-Кейт Пангилинантай ажал ябуулжа, пьесынгээ удхада аргагүй тааруу тайзанай оршон зохёогоо. Дуу хүгжэмэйнь талаар Галдмандах Баттулга өөрынгөө хубитые оруулжа, зарим тээнь һүрөөтэй хүгжэмынь зүжэгэй абтасада нүлөөлөө гээшэ. Зүжэгшэдэй хүдэлсын найруулга хореограф Дарья Чернова бэелүүлээ. Манай театрай абяа хүгжэмэй найруулагша Юрий Банзаров видеопроекцииень бэлдээ. Буряад Уласай габьяата зүжэгшэн Дабацу Юндунова пьесые буряадшалаа ба тэрэнэй хажуугаар Буряад Уласай арадай зүжэгшэн Баир Бадмаевтай хамта зүжэгэй синхрон оршуулгые уншаа.

- Энэ зүжэгэй «Yхэжэ ядашаһан король» гэжэ нэрэдэнь олон зон бүтэхэ саг соонь торосолдожо, асуудалнууд гараа һэн.

- Тиигээ, ород хэлэнһээ «Король умирает» гээшые сэхэ оршуулхада «Yхэжэ байһан король» гээд тааралдана бэшэ гү гэһэн олон һанамжууд хэлэгдээ һэн. Харин, тус зүжэгые хараад, уран найруулагша Олег Юмовэй пьесын удха аялгадань таарулжа, иигэжэ нэрлэһэнтэйнь харагшаднай зүбшэлсөө гэжэ һанамаар байна.

- Манай театрай репертуар үшөө нэгэ зүжэгөөр баян болобо гээшэ. Иимэ зүжэг манай харагшадта юугээрээ хэрэгтэйб, һонирхолтойб гэжэ һанамжаараа хубаалдыт.

- Эжен Ионескын 1962 ондо бэшэһэн энэ пьесэ абсурдын театрай классика гэжэ тоологдодог, тон энэ түхэлэй ёһо гуримаар бэшэгдэһэн зохёол болоно. Заншалта театрай пьесэһээ абсурд гээшэ байгуулга, шэнжэлһэн бэрхэшээлтэ асуудалайнгаа  гаргалгаар илгаатай байдаг. Бодото дээрэ, үнэн болоһон үйлэ харуулагдадаггүй, харин бодхооһон асуудалаа ехэ ухашалжа, гүнзэгыгөөр  шэнжэлэн шүүмжэлжэ, харагшадаа суг бодомжололсохыень уряалдаг гээшэ.

Беранже Хаан 200 гаран жэл соо амидаржа, хаан засагые эдлээд, мүнхэдөө байха шэнгеэр забдажа байтараа, үхэл тухайгаа мэдэхэдээ, тэрэниие арсана, үнэншэнэгүй, толгой соогоо багтаажа ядана, ахирханшье һаа ажамидаралдаа аһалдан тэмсэнэ, һүүлэй һүүлдэ зүбшэлсэжэ, хүгшэн хатанайнгаа үдэшэлгэ доро хүрьһэтэ дэлхэйн ашаанһаа сүлөөлэгдэжэ, хахасан ошоно. Зүжэгые бүтээгшэ бүлгэм ами наһан ба үхэл, эдэ хоёрой холбоо, али нэгэниинь нүгөөдэгүйгөөрөө удхагүй гэһэн драматургын бодол нэбтэрүүлжэ, боро юрьеэнэй һабандаан, хүлгөөн соо энэ дэлхэйдэ ямар зорилготой, эрмэлзэлтэй  мүндэлһэн тухайгаа, ажамидаралайнгаа дээдын удха шанар тушаа бодожо, сэдьхэжэ ябахыемнай уряална. Манай харагшадта - томо зондо, залуу зондо   илгаагүй – хэрэгтэй, һонирхолтой зүжэг болоо гэжэ һананаб.

- Тиигэбэл, энэ зүжэгтээ амжалта үреэе, удаан саг соо амидаржа, харагшадтаа үргэлжэ һонирхолтой байхыень хүсэебди!

- Yреэлтнай тогтог лэ даа! Бидэ бүхы харагшадаа, манай театрта дуратайшуулаа ойн баярта хаһаяа нээһэн ушараар халуунаар амаршалнабди, таанадайнгаа урма баярта бидэ оролдожо хүдэлдэгбди гэжэ хэлэхэ байнаб. Харагшадаймнай халуун анхарал, дулаан дэмжэлгэ гээшэ маанадта дали жэгүүр үгэдэг! Тиигээд, Олег Дамдинович Бабуевай хэлэһээр, шэнэ хаһадаа урдаа табиһан түсэбүүднай, түсэл хэрэгүүднай номой ёһоор бүтэг лэ даа гэжэ хүсэхэ байнаб.

- Манай асуудалнуудта дэлгэрэнгы харюунуудые үгэһэндэтнай баяр хүргэнэб!

Автор: Намжилма Цыденова, театрай уран зохёолой таһагай мэргэжэлтэн.


Фотоотчет